Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), gayrimenkul alım-satımında uygulanan vergilendirme süreçlerine ilişkin önemli bir rehber yayınladı. Bu rehberde, gayrimenkul alım-satım işlemleri sırasında mükelleflerin hangi vergisel yükümlülüklere tabi olduğu ayrıntılı şekilde açıklanıyor. Özellikle tapu harcı ve değer artışı kazancı konularında dikkat edilmesi gereken önemli noktalar bulunuyor. İşte gayrimenkul alım-satımında öne çıkan vergisel yükümlülükler:
Tapu Harcı Yükümlülüğü
Tapu harcı, gayrimenkul alım ve satım işlemlerinde alıcı ve satıcının ayrı ayrı ödemek zorunda olduğu bir vergidir. Tapu harcı, binde 20 oranında hem alıcıdan hem de satıcıdan alınır. Bu oran, tapuda beyan edilen satış bedeli üzerinden hesaplanır. Ancak, beyan edilen bedelin, gayrimenkulün emlak vergisi değerinden düşük olması halinde, tapu harcı emlak vergisi değeri üzerinden hesaplanarak tahsil edilir.
Örnek:
Alıcı (A), emlak vergisi değeri 1.000.000 TL olan bir gayrimenkulü, tapuda 1.600.000 TL’ye satın almıştır. Bu durumda, hem alıcıdan hem de satıcıdan 1.600.000 TL üzerinden binde 20 oranında tapu harcı tahsil edilir. Her iki taraf da 32.000 TL harç öder.
Tapu harcı ile ilgili beyanlarda bulunurken, doğru ve gerçek satış bedelinin bildirilmesi çok önemlidir. Beyan edilen bedelin eksik olması durumunda, hem alıcı hem de satıcı cezalı işleme tabi tutulabilir. Cezalı işlemde eksik beyan edilen harç tutarı, vergi ziyaı cezası ile birlikte tahsil edilir.
Değer Artışı Kazancı
Gayrimenkul alım-satımında dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli vergisel yükümlülük ise değer artışı kazancıdır. Gayrimenkulün, iktisap tarihinden itibaren 5 yıl içerisinde elden çıkarılması durumunda elde edilen kazanç, değer artışı kazancı olarak vergilendirilir. Ancak, gayrimenkulün miras yoluyla veya bedelsiz olarak edinilmesi durumunda, bu kazanç vergilendirmeye tabi tutulmaz.
2024 yılı için, gayrimenkullerin elden çıkarılmasından elde edilen değer artışı kazancına ilişkin yıllık istisna tutarı 87.000 TL olarak belirlenmiştir. Bu tutarı aşan kazançlar için gelir vergisi beyannamesi verilmesi gerekmektedir.
Örnek:
- Mükellef (B), 1 Kasım 2020 tarihinde 800.000 TL’ye satın aldığı bir gayrimenkulü, 1 Şubat 2023 tarihinde 3.500.000 TL’ye satmıştır. Bu satış işleminde değer artışı kazancı 342.876,42 TL olarak hesaplanmıştır. 87.000 TL’lik istisna tutarı düşüldükten sonra kalan 287.876,42 TL vergiye tabi tutulur ve 63.726,63 TL gelir vergisi hesaplanır.
Vergisel Yükümlülüklere Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Mükellefler, gayrimenkul alım-satım işlemlerinde cezalı tarhiyatla karşılaşmamak için gerçek satış bedelini beyan etmelidirler. Eğer tapu harcında eksik ödeme yapılırsa, eksik ödenen harç tutarı %25 vergi ziyaı cezası ile birlikte tahsil edilir. Ayrıca, pişmanlık hükümleri kapsamında, eksik beyanda bulunulduğu takdirde cezai işlem görmeden durumu vergi dairesine bildirme hakkı da tanınmaktadır.
Sonuç
Gayrimenkul alım-satımı, mükellefler açısından önemli vergisel yükümlülükler içermektedir. Tapu harcı ödemeleri, gayrimenkulün gerçek satış bedeli üzerinden hesaplanmalı ve doğru beyan edilmelidir. Ayrıca, gayrimenkulün 5 yıl içerisinde elden çıkarılmasından doğan kazançlar da değer artışı kazancı olarak vergilendirilir. Bu süreçleri doğru ve zamanında yönetmek, olası cezalı işlemlerden kaçınmak için büyük önem taşır.
0 Yorum