2025 Küçük İşletmeler için Basit Usul Rehberi ; Gelir Vergisi Kanunu’na göre ticaret ve sanat erbabı, kazançlarını basit usul veya gerçek usul (bilanço ve işletme hesabı esası) ile tespit edebilirler. Basit usulde vergilendirilen mükellefler, gerçek usulde vergilendirilenlere göre birçok avantajdan yararlanırken, bazı yükümlülükleri de yerine getirmek zorundadırlar. Bu yazıda, basit usulde vergilendirilen mükelleflerin sahip olduğu avantajlar ve uymaları gereken kurallar hakkında bilgi vereceğiz.
Basit Usulde Vergilendirme Nedir?
Basit usulde vergilendirme, küçük işletmeler ve esnaflar için gelir vergisi hesaplamasında kolaylık sağlayan bir yöntemdir. Bu usulde, mükelleflerin ticari kazançları, belirli şartlar altında gelir vergisinden istisna edilir. Bu sayede, mükellefler yıllık beyanname vermekten ve karmaşık muhasebe işlemlerinden muaf tutulurlar.
Basit Usulde Vergilendirmenin Avantajları
- Gelir Vergisi İstisnası: Basit usulde tespit edilen ticari kazançlar, gelir vergisinden istisnadır. Bu, mükelleflerin bu kazançları için yıllık beyanname vermelerini gerektirmez.
- Defter Tutma Zorunluluğu Yok: Basit usulde vergilendirilen mükellefler, defter tutmak zorunda değildir. Bunun yerine, alış ve satış belgeleri Defter-Beyan Sistemi üzerinden kaydedilir.
- Vergi Levhası Almak Zorunlu Değil: Gelir vergisi istisnası nedeniyle, basit usulde vergilendirilen mükelleflerin vergi levhası almaları gerekmez.
- KDV İstisnası: Basit usulde vergilendirilen mükelleflerin teslim ve hizmetleri KDV’den istisnadır. Bu nedenle, KDV beyannamesi vermeleri gerekmez.
- Geçici Vergi Beyannamesi Verilmez: Basit usulde vergilendirilen mükellefler, geçici vergi beyannamesi vermekten muaftır.
Basit Usule Tabi Olmanın Şartları
Basit usulden yararlanmak isteyen mükelleflerin, Gelir Vergisi Kanunu’nda belirtilen genel ve özel şartları taşımaları gerekmektedir. Bu şartlar şunlardır:
Genel Şartlar
- Bizzat Çalışma: Mükellefin kendi işinde bizzat çalışması gerekmektedir. Yardımcı işçi veya çırak kullanmak bu şartı bozmaz.
- İş Yeri Kira Bedeli: Büyükşehir belediye sınırları içinde yıllık kira bedeli 79.000 TL’yi, diğer yerlerde 48.000 TL’yi aşmamalıdır (2025 yılı için).
- Gerçek Usulde Vergilendirilmeme: Mükellef, ticari, zirai veya mesleki faaliyetlerden dolayı gerçek usulde vergilendirilmemelidir.
Özel Şartlar
- Yıllık Alım ve Satış Tutarları: Yıllık alımlar 990.000 TL’yi, yıllık satışlar 1.580.000 TL’yi aşmamalıdır (2025 yılı için).
- Gayrisafi İş Hasılatı: Diğer işlerle uğraşanlar için yıllık gayrisafi iş hasılatı 480.000 TL’yi aşmamalıdır.
- Yıllık alımları tutarının 2024 takvim yılı için 690.000 TL’yi aşmaması (2025 takvim yılı için 990.000 TL) veya
Basit Usulden Yararlanamayacak Olanlar
Bazı mükellefler, şartları taşısalar dahi basit usulden yararlanamazlar. Bunlar arasında:
- Kollektif ve komandit şirket ortakları,
- Sarraflar ve kıymetli maden ticareti yapanlar,
- İnşaat ve onarma işleri yapanlar,
- Sigorta prodüktörleri,
- Gayrimenkul ve gemi alım-satımı yapanlar bulunmaktadır.
Defter-Beyan Sistemi
Basit usulde vergilendirilen mükellefler, 1 Ocak 2018’den itibaren Defter-Beyan Sistemi’ni kullanmak zorundadırlar. Bu sistem sayesinde, mükellefler alış ve satış kayıtlarını elektronik ortamda tutabilir, bildirim ve dilekçelerini online olarak iletebilirler. Sistem, mükelleflerin vergi işlemlerini kolaylaştırmak amacıyla tasarlanmıştır.
Basit Usulde Vergilendirmenin Diğer Yükümlülükleri
- Belge Düzeni: Basit usulde vergilendirilen mükellefler, fatura, perakende satış vesikaları ve diğer belgeleri düzenlemek ve kullanmak zorundadırlar.
- Bildirim Yükümlülüğü: İşe başlama, iş değişikliği, adres değişikliği ve işi bırakma gibi durumlar vergi dairesine bildirilmelidir.
- Muhafaza ve İbraz: Mükellefler, alış ve satış belgelerini 5 yıl süreyle saklamak ve yetkili makamlara ibraz etmek zorundadırlar.
Sonuç
Basit usulde vergilendirme, küçük işletmeler ve esnaflar için büyük kolaylıklar sağlayan bir sistemdir. Gelir vergisi istisnası, defter tutma zorunluluğunun olmaması ve KDV muafiyeti gibi avantajlar, mükelleflerin iş yükünü hafifletir. Ancak, bu usulden yararlanmak isteyen mükelleflerin, belirli şartları taşımaları ve yükümlülüklerini yerine getirmeleri gerekmektedir.
Eğer siz de basit usulde vergilendirilmek istiyorsanız, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın resmi internet sitesi üzerinden gerekli bilgilere ulaşabilir veya bağlı bulunduğunuz vergi dairesine danışabilirsiniz.
İnternet üzerinden satış yapan bir kişi basit usule tabi olabilir mi?
Evet, internet üzerinden satış yapan bir kişi de basit usule tabi olabilir, ancak yıllık brüt hasılatının belirlenen sınırları aşmaması ve faaliyetlerinin basit usul için uygun olması gerekir. Ayrıca, yalnızca e-ticaret değil, internetten hizmet verenler de bu usule başvurabilirler.
2025 Basit usule tabi olabilmek için yıllık iş hacmi ne kadar olmalıdır?
Basit usule tabi olmak için yıllık iş hacminin belirli bir sınırın altında olması gerekmektedir. Bu sınır her yıl Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından açıklanır. 2025 yılı için bu sınır, yıllık brüt hasılatın 1.000.000 TL’yi aşmaması gerekmektedir.
Basit usul mükellefi olan bir kişi, hangi tür giderleri vergi matrahından indirebilir?
Basit usule tabi mükellefler, iş yerlerinin kira bedeli, işyeri elektrik, su, telefon gibi masraflarını vergi matrahından indiremezler. Basit usuldeki işletmelerde genellikle yalnızca belirli bir oran üzerinden gelir hesaplanır, bu nedenle ayrıntılı giderler dikkate alınmaz.
Basit usule tabi olmak isteyen bir işletme hangi şartları sağlamak zorundadır?
Basit usule tabi olmak isteyen işletmelerin, brüt yıllık hasılatlarının belirlenen sınırın altında olması, işletmenin faaliyetlerinin basit usulde vergiye tabi olmaya uygun olması ve çalışan sayısının sınırların altında olması gerekmektedir. Ayrıca, bazı sektörlerde faaliyet gösteren işletmeler basit usule başvuramaz.
Basit usulden normal usule geçiş nasıl yapılır?
Basit usulden normal usule geçiş, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın belirlediği kriterler doğrultusunda yapılabilir. Örneğin, yıllık hasılatın belirlenen sınırı aşması durumunda mükellef, otomatik olarak normal usule geçer. Ayrıca, işletmenin faaliyet türünde değişiklik olması veya vergi incelemesi sonucu da geçiş yapılabilir.
